علیشیری: استراتژی توسعه صنعتی نداریم چه رسد به استراتژی توسعه صادرات! - وبلاگ اخبار و رویدادها

به گزارش وبلاگ اخبار و رویدادها، توسعه صادرات نیازمند یک استراتژی معین است. متاسفانه ما استراتژی توسعه صنعتی نداریم چه برسد به استراتژی توسعه صادرات.

به گزارش گروه اقتصادی وبلاگ اخبار و رویدادها، امروز در تقویم ملی به نام روز صادرات نامگذاری شده است. صادرات در جهانی امروز حرف اول را در اقتصاد می زند، هر چند پیش احتیاج صادرات فراوری و حمایت کافی از فراوری است اما اگر فراوری باشد و صادر نماینده ای نباشد، صادرات معنای واقعی خود را از دست می دهد لذا فراوری و صادرات دو مقوله وابسته و در راستایمی باشند. صادرات که یکی از دو بال قدرت اقتصادی هر کشوری به شمار می رود موضوعی است که جدیت مسوولین در آن به توسعه اقتصاد یاری می نماید. بهروز علیشیری معاون اسبق وزیر اقتصاد و رییس کل سازمان سرمایه گذاری و یاری های اقتصادی و فنی ایران به چند سوال ما پیرامون ضرورت های حمایتی از فرآیند صادراتی و راهکارهای ارتقاء صادرات ایرانی پاسخ داده است.

امروز روز ملی صادرات است به نظر شما مهمترین موضوعاتی که در مقوله صادرات حائز اهمیت است که درامروز به صورت نمادین وبه صورت مداوم مورد آنالیز قرار بگیرد چیست؟

از این منظر که در تقویم ملی روزی به نام روز صادرات به صورت نمادین و سمبلیک نامگذاری شده اقدام خوبی صورت گرفته که قابل تقدیر است، اما آنچه می تواند این اقدام نمادین را به یک رویه مطلوب تبدیل کند در اقداماتی اساسی معین می گردد. اولین موضوعی که در روز ملی صادرات مقامات دولتی و نهاد متولی توسعه صادرات ایران به نمایندگی از دولت یا وزرات صمت باید بدان بپردازند این است که برای تسهیل و آسان سازی فرآیند صادرات در سال گذشته چه اقداماتی را انجام داده اند؟ اقدامات حمایتی و پشتیبانی جدیدی که در طی یک سال گذشته برای توسعه صادرات ایران به کار گرفته شده چیست و دولت برای حمایت هر چه بیشتر از امر صادرات چه سیاست هایی را دنبال نموده است؟ همچنین نقش نهادهای متولی به ویژه سازمان توسعه تجارت در حمایت از صادرات چیست؟ موضوع دیگری که در مساله صادرات مهم است جوابگویی محض دولت نیست، بلکه اتاق بازرگانی و اتاق تعاون ایران هم باید در مورد حمایت های خود از صادرات و فعالیت های خود دراین حوزه شرح دهند، چرا که نقد دولت تنها وظیفه اتاق بازرگانی و اتاق تعاون ایران نیست، بلکه آنها خود باید در توفیق هر چه بیشتر صادرات دخیل باشند. به یاد دارم هنگامی که برای مذاکرات بین المللی سفر می کردیم هرجایی که از سیاست گذاری دو جانبه با کشورها که خارج می شدیم و وارد عملیات تجاری می شدیم آن هنگام مقامات ما را به اتاق بازرگانی کشورشان وصل می کردند. هنگامی که ما به دنبال تسهیل صدور مجوزهای سرمایه گذاری خارجی بودیم و کوشش می کردیم تا پروتکلی بین دو کشور آماده کنیم یا حتی از آنها می خواستیم پروژه های خود را به ما معرفی نمایند، همان زمان ما را به اتاق بازرگانی خود راهنمایی می کردند، یعنی در کشورهای دیگر بین وظایف دولت و اتاق بازرگانی تفکیک وظیفه صورت گرفته بود، بنابراین تفکیک وظیفه کارکردی بین نهاد متولی حاکمیتی و سیاست گذار و نهادهای حامی بخش خصوصی مثل اتاق بازرگانی و اتاق تعاون بسیار مهم است. اهمیت این موضوع نشان می دهد که اتاق بازرگانی ایران و تهران و اتاق تعاون تهران باید شرح دهند برای تفکیک سیاست های عنوان شده و ارتقای صادرات در یک سال گذشته چه اقداماتی انجام داده اند؟ در حالی که متاسفانه در ایران روال اینگونه است که اتاق بازرگانی نقش مدعی العموم را بازی می نماید و فقط از دریچه نقد دولت نه دریچه جوابگویی وارد می گردد. به هر حال در روز ملی صادرات هم دولت و هم بخش خصوصی باید جوابگو باشند.

فعالین اقتصادی در چرخه صادرات چه نقشی دارند و حضور آنها در فعال کردن صادرات تا چه اندازه مهم است؟

اتفاقات دیگری که برای ارتقای صادرات کشور حائز اهمیت است حضور و نقش پررنگ فعالین صادراتی مهم کشور برای شرح مسائل مختلفی است که با آن رو به رو هستند. متاسفانه بخش خصوصی کشور که سربازان ما در حوزه اقتصادی و صادراتی به شمار می فرایند با ده ها مشکل مختلف روبرو هستند و طیف عظیمی از مسائل رو به روی آنها قد کشیده است. بنابراین موضوع مهمی که در روز ملی صادرات باید مورد توجه قرار بگیرد آنالیز مهمترین محورهای مسائل صادر نمایندگان است تا ظرف بازه زمانی 6 ماه تا 1 سال مسائل صادر نمایندگان تعریف و برطرف گردد. اگر یک کمیته فنی برای برطرف مسائل سربازان اقتصاد ایران یعنی صادر نمایندگان تشکیل گردد و مسائل صادر نمایندگان اعلام عمومی گردد و دو نهاد دولت و بخش خصوصی با تقسیم وظایف بین خود متکفل حل مسائل صادر نمایندگان شوند امید می رود بخشی از مسائل صادر نمایندگان حل گردد.

فکر می کنید نامگذاری و برگزاری روزی به نام صادرات توانسته مسوولین را به کنه اهمیت مقوله صادرات نزدیک تر کند؟

متاسفانه در تمام سال های گذشته تنها موضوعی که در روز ملی صادرات دنبال شده سخنرانی مسوولین و قرائت چند آمار و در نهایت اعطای مدال به چند صادر نماینده که البته این هم مورد اعتراض بوده است، اما هیچ نقشه راهی برای سال آینده صادراتی کشور ارائه نشده است، در حالی که صادرات یکی از فنی ترین و پیچیده ترین مراودهات اقتصاد بین المللی به شمار می رود، چرا که قرار است از بازارهای محلی وارد بازارهای بین المللی شوید، از این جای کار به بعد ظرف کاری و مقیاس فعالیت و نوع بازیگران عوض می گردد، پروتکل ها تغییر می نماید مثل این می ماند که شما تا دیروز در تیم ورزشی در باشگاه های ایران بازی می کردید اما الان به یک تیم فوق حرفه ای خارجی دعوت شدی، قطعا پروتکل ها و شیوه ها و ضابطه و قاعده این تیم با تیم سابق شما متفاوت است، بنابراین باید در حد و اندازه استانداردهای بین المللی وارد شوید، لذا اگر پیروز به تسخیر بازاری شدیم حتی اگر حجم کوچکی کالا صادر می کنید، یا خدمتی ارائه می دهید اعم از خدمات فنی و مهندسی، دیگر نباید این بازار را از دست داد که متاسفانه به دلیل ناهمترازی های که در حفظ بازارها داشته ایم که بخش عمده آن به دلیل تغییر سیاست ها بوده و بخشی هم ناشی از وضع تعرفه هاست، بازارهایی را از دست دادیم در حالی که برای بهتر حاضر شدن در سطح مبادلات بین المللی برای ارائه هر گونه خدمات فنی و مهندسی و صادرات کالا باید عوامل پیچیده تاثیر گذار بر فرایند صادرات را به خوبی بشناسیم و اعمال کنیم. یکی از این پیچیدگی ها سرمایه گذاری مستقیم خارجی است که سخت ترین لایه مناسبات اقتصای به شمار می رود که متاسفانه در نوع سنگین یا سبک آن در جا می زنیم.

پیش احتیاجهای یک صادرات پیروز و معتبر در سطح استانداردهای جهانی چیست؟

اما برای اینکه کیفیت و کمیت صادرات را افزایش دهیم چند شاخص در این باره بسیار مهم است که باید در سطح سیاست گذاری و مقرراتی نهادهای متولی وارد عمل شویم. به هر حال نهادهای متولی مثل سازمان توسعه تجارت به صورت خاص و وزارت صمت به طور عام و مجموعه دولت و اتاق های بازرگانی باید به صورت سمبلیک گزارش دهند که رایزن های بازرگانی ما در بازارهای کشورهای دیگر چه اقدامات تسهیلی به نفع صادرات ایران انجام داده اند؟ آیا صادر نمایندگان ایرانی ازمیزان تسهیل گری رایزن های بازرگانی در سفارتخانه ها رضایت دارند؟ چرا که صادر نمایندگان ایرانی در گذشته نه تنها از فعالیت رایزن ها رضایتی نداشتند بلکه بیان می کردند که به هیچ وجه سراغ سفارتخانه هایمان نمی رویم چون اصلا ظرفیت تسهیل گری و حمایتی از صادرات و صادر نماینده را ندارند. یکی از اقداماتی که دولت در جهت حمایت از صادرات می تواند اعمال کند به وسیله تفاهم نامه ها و مووافقت نامه ها و نظام های تعرفه ای صورت می گیرد، ضمن اینکه دولت موظف به تسهیل فرآیند نقل و انتقال است. مثلا ما با چند کشور همسایه و منطقه اعم از عراق، ترکیه، امارات، افغانستان، پاکستان و تایلند و... ارتباط تجاری و اقتصادی داریم وقتی دراین کشورها بازارهای صادراتی داریم مدام باید به فکر مثبت کردن تراز تجاری خود باشیم و زمینه های لازم را برای مبادله بهتر و بیشتر کالا و خدمات بین خود واین کشورها فراهم کنیم. اتاق های بازرگانی که با کشورهای دیگر اتاق های مشترک بازرگانی دارند یا اتاق بازرگانی بین المللی دراین زمینه باید فعال و البته جوابگو باشد که برای بهتر شدن فرآیند صادرات چه اقداماتی نموده و چه اقداماتی در دست انجام دارند؟

در سطح سیاست گذاری های داخلی برای حمایت از صادرات چه سیاستهایی لازم الاجرا و حتمی باید در دستور کار مسوولین قرار داده گردد؟

قطعا در امر صادرات باید به مولفه های فنی این موضوع دقت کنیم. وقتی وارد بازار بین المللی با ویژگی های مهمی می شویم اولین حرف در این بازار، رقابت پذیری کالا و خدمات است، لذا هرچقدر بتوانید کیفیت کالای ما افزایش بیابد و هزینه آن کمتر از کالاهای مشابه باشد رقابت به نفع شما تمام می گردد. قدر مسلم به وسیله سیاست گذاری های درست تجاری و بهبود فضای کسب و کار می توان کالای با کیفیت و قابل رقابتی فراوری و صادر کرد، البته اعطای مشوق های صادراتی نیز خالی از لطف نیست. توسعه صادرات احتیاجمند یک استراتژی معین است. متاسفانه ما استراتژی توسعه صنعتی نداریم چه برسد به استراتژی توسعه صادرات. اگر دولت مدعی است استراتژی صنعتی یا صادراتی تعریف نموده حتما آن را اعلام کند که مبتنی بر استراتژی صنعتی و صادراتی چه فعالیت های مثمر ثمری صورت گرفته است. به هر حال برای حمایت از صادر کنده مشوق ها گزینه خوبی است، اعم از مشوق های اقتصادی که به صورت هدفمند کوتاه مدت در طی فرایند معینی دنبال گردد تا نتایج آن آشکار گردد. تامین زیر ساخت های حمل ونقل از دریایی نیز بسیار حائز اهمیت است. اعطای بیمه های صادراتی، بیمه های تامین اقتصادی، تامین اقتصادی های ترجیحی و از همه مهمتر در شرایط کنونی تسهیل ابزارهای انتقال که به دلیل تحریم ها مسائلی ایجاد نموده نیز در امر صادرات بسیار مهم است. به هر حال وقتی در نقل و انتقال پول مسائلی وجود دارد باید نقش نهادی مثل بانک مرکزی پررنگ گردد، بانک مرکزی باید شرح دهد چه بسترهای امنی برای صادر نمایندگان ایجاد نموده و چه پروتکل هایی تعریف نموده تا از صادر نمایندگان برای نقل و انتقال پول و کالا حمایت کند. لذا این دسته از اقدامات سیاست گذاری و مقررات گذاری در کنار ان دسته از اقداماتی که نهادهاد موظف به انجام ان هستند می تواند یاری حال صادرات ما باشد.

در حوزه فناوری های روز جهان آیا میزان صادرات ما راضی نماینده است؟

به هر حال در حوزه های مختلف باید بتوانیم نقش صادراتی خود را تثبیت کنیم مثلا در جهان نقش ما در صادرات نرم افراز و فن آوری های روز جهان بسیار ضعیف است. آمارها نشان می دهد در بهترین حالت در زمینه صادرات نرم افزار به کشورهای فارسی زبان 200 میلیون دلار صادرات داشته ایم، رقمی تاسف آور در حالی که می توانستیم 4 میلیارد دلار نرم افزار فارسی به کشورهای فارسی زبان صادر کنیم. اگر به شرکت های فراوری نماینده و صادر نماینده نرم افزار بروید همین ها یک مثنوی از گرفتاری های خود برایتان نقل می نمایند، بنابراین ضمن اینکه صادرات سنتی خود را باید به روز تر کنیم باید به این مساله هم فکر کنیم که ترکیب صادرات در جهانی جدید باید تغییر کند تا تحت وزش تند بادهای سخت بین المللی قرار نگیریم و به تدریج ضمن ورود به بازارهای بین المللی بتوانیم ظرفیت صادراتی خود را بهبود و ارتقاء بدهیم.

منبع: رادار اقتصاد