واکنش عباس عبدی به اعدام روح الله زم - وبلاگ اخبار و رویدادها

به گزارش وبلاگ اخبار و رویدادها، عباس عبدی تحلیلگر و روزنامه نگار در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: فرض کنید که بخواهیم راستای را لوله گذاری کنیم. طبیعی است که حفاری راستا شرط لازم برای لوله گذاری است، ولی با حفر و سپس پر کردن آن نه تنها هدفی محقق نمی گردد، بلکه به شکل مسخره ای اتلاف منابع هم خواهد شد. این مثال آن قدر روشن است که نیازی به شرح آن نیست.

حتی انجام آن را در قالب لطیفه مصداق مدیریت ایرانی آورده اند که دو نفر همزمان مشغول حفاری و پر کردن محل حفر شده بودند، کسی از آنان پرسید چکار می کنید؟ گفتند لوله گذاری می کنیم، ولی لوله گذار نیامده و ما کار خودمان را انجام می دهیم! به طور قطع چنین کاری مسخره است، چون موضوع روشن است، در حالی که در امور اجتماعی موارد مشابهی وجود دارد که به راحتی انجام می گردد و بعضی هم متوجه نادرست بودن آن ها نمی شوند. نمونه آن موضوع مجازات است.

هیچ جامعه ای، تاکید می گردد، هیچ جامعه ای بدون مجازات وجود ندارد، زیرا جامعه ای بدون تخلف و جرم وجود ندارد. تا هنگامی که جرم وجود دارد که به عللی حتما هم خواهد بود، مجازات هم هست. اتفاقا یکی از علل جلوگیری از ارتکاب جرم، وجود مجازات است. ولی این موضوع شرط ضروری است و نه کافی. همچنان که حفاری برای لوله گذاری زیرزمین شرط ضروری است و نه کافی. همان قدر که حفاری بدون لوله گذاری نابخردانه است، تکیه بر مجازات نیز به تنهایی زیان بار و بی ثمر است.

تبیین تک عاملی مسائل جامعه و گمان به اینکه می توان با ابزار مجازات جامعه را به نحو دلخواه شکل داد و از این طریق مسائل را حل کرد به کلی نادرست است. وجود مجازات و البته نه هر مجازاتی، برای ثبات اجتماعی، یک جزو مهم و لازم ولی ناکافی است. جامعه یک کل به هم پیوسته است. مجازات ابزار حکومت ها برای ادامه حیات خودشان نیست، بلکه مجازات ابزار جامعه برای صیانت از خودش است. پس از یک سو قانون آن باید مورد حمایت مردم باشد و از سوی دیگر، مراحل دادرسی و کیفیت و علنی بودن دادرسی و شیوه مجازات باید مورد قبول جامعه و مردم باشد.

اعدام مدیر آمدنیوز بازتاب گسترده ای داشت. شاید براساس تجربه تاریخی، جز آنچه رخ داد انتظار دیگری نمی رفت، حتی شخصا گمان نمی کردم که تا یک سال صبر نمایند، چه رسد به 14 ماه. شرح این ادعا مجال دیگری می طلبد. اجمالا عرض گردد که همه اتهامات او یک سو، پرده برداری آمدنیوز از ناکارآمدی مفرط نظام رسمی رسانه ای ایران، انگیزه لازم را برای انجام این حکم به وجود می آورد. آنچه قابل انتظار بود محقق شد، گرچه حکایت همچنان باقی است. چرا؟ به این علت روشن که جامعه مجموعه ای از عوامل است که باید به صورت متوازن مورد توجه قرار گیرد.

آمدنیوز، محصول شرایط فشل و به غایت ناتوان رسانه ای کشور است که همچنان وجود دارد و حتی گامی به پیش بر نمی دارد سهل است که عقبگرد هم می نماید. چرا راه اندازی کانال مشابهی را نمی توان علیه کشور های دیگر انجام داد؟ برای مثال فرض کنید که ترکیه بخواهد از این شیوه علیه یونان که با یکدیگر دشمنی دارند استفاده کند. آیا هیچ یونانی برای راه اندازی چنین رسانه ای به ترکیه می رود؟ قطعا خیر. چون ساختار رسانه های یونان به گونه ای است که مردم را بی احتیاج از شنیدن رسانه غیررسمی می نماید.

بنابراین تا هنگامی که شیوه های رسانه ای کارآمد و معتبر و رسمی برای کسب حقیقت در جامعه ایجاد نگردد، زمینه برای شکل گیری آمدنیوز ها وجود دارد. هم اکنون نیز هستند، فقط در یک کانال متمرکز نیست. از سوی دیگر جامعه فقط جرم و مجازات نیست. حتی اگر به جرم و مجازات نیز محدود باشد باید کیفیت هر دوی آنها، مورد تایید مردم باشند.

اگر جامعه، عملی را جرم نمی داند، یا مجازاتی را مناسب آن عمل نمی داند، یا دادرسی را علنی و منصفانه نمی داند، در صورت اجرای آنها، واکنشی منفی از خود نشان می دهد. یکی از بدترین اشتباهات ممکن مربوط به استفاده از یک شیوه اجتماعی در غیر جای خود است. برای خرید کالا باید پول داشت، برای قانع کردن دیگران باید منطق داشت، برای اصلاح رفتار دیگران باید اخلاق داشت، برای موفقیت در کنکور باید درس خواند و برای پیروزی در ورزش باید تمرین کرد و... ولی اگر قرار باشد که همه این موارد به پشتیبانی قدرت انجام گردد، همه آن ها با شکست قرین خواهند شد. چون جنس موضوعات نامناسب با ابزار رسیدن به آن است. بدترین کار این است که مجازات را راهکار مسائل بدانیم. مسائلی که با مجازات بدتر و پیچیده تر می گردد نه بهتر.